به گزارش دیبا خبر، جلسه نقد کتاب رکابزنان در پی شمس با حضور حسن کرمی قراملکی، نویسنده اثر، حسین مهرنگ، ابراهیم اقبالی، عبدالله باقری حمیدی، حسن حیدرزاده و جمعی از علاقه‌مندان حوزه کتاب برگزار شد.

حسین مهرنگ در این جلسه با بیان اینکه مردم ایران از قرن چهارم هجری با سفرنامه نویسی آشنا هستند، گفت: این کتاب در ژانر ادبی و در قالب سفرنامه نوشته شده و نویسنده با “ناصر خسرو” تا شامات همراه شده است.

دبیر سومین دوره جایزه ادبی کتاب تبریز با اشاره به گرانی کاغذ و کتاب، اظهار کرد: حجم کتاب رکابزنان در پی شمس می‌توانست با حذف مطالب اضافی مربوط به سایر سفرنامه‌ها کم‌تر شود و به تبع آن هزینه کتاب پایین بیاید، چرا که در واقع هر چه کتاب ارزانتر باشد، افراد بیشتری می‌توانند آن را خریداری کنند و در نتیجه خوانندگان آن بیشتر می‌شوند.

مهرنگ، نقطه قوت و جذاب ترین بخش این کتاب را تطبیق تاریخی اعلام کرد و افزود: بهتر بود نویسنده از مطالب و تصاویر مربوط به سایر سفرنامه‌ها استفاده نمی‌کرد.

وی، قلم نویسنده را پر قدرت و نافذ دانست و بیان کرد: در جاهایی که خود حسن کرمی، بینش و احساساتش حضور دارد، درخشش قلم نویسنده را شاهد هستیم.

مهرنگ، اشتباهات نگارشی و ویرایشی را بزرگترین ایراد وارد به کتاب عنوان کرد.

وی، مزیت سفرنامه کرمی را مسافرت با دوچرخه و تنها بودن در سفر ذکر کرد و سختی سفر را از ارزش‌های خاص کتاب برشمرد.

عنوان کتاب مانند حق پدر به فرزند است

ابراهیم اقبالی در این نشست با تاکید بر اینکه انتخاب عنوان مناسب برای کتاب مانند حق پدر به فرزند است، چرا که اثر هنری و ادبی، حکم فرزند نویسنده را دارد، افزود: قبل از مطالعه این کتاب می‌توان پی به محتوای کتاب برد، چرا که نویسنده عنوان خوب و خیال انگیزی برای اثر خویس انتخاب کرده است.

این استاد دانشگاه، رسیدن کتاب رکابزنان در پی شمس به چاپ دوم، نوشتن مقدمه توسط دو نفر از اساتید ادبیات برای این کتاب و امضای محمد علی موحد، مولوی شناس مطرح کشور را تاییدی بر موفقیت کتاب دانست.

وی گفت: در دوره‌ای که نثر کهن در حال فراموشی است، پرداختن به سبک‌ “مقامات” همچون مقامات حمیدی، حریری، گلستان سعدی و تلفیق نظم و نثر و احیای این سبک حائز اهمیت است.

اقبالی، تلاش نویسنده در حفظ بی تعصبی و نگاه عاقلانه نسبت به اقوام و مذاهب مختلف را از دیگر محاسن کتاب عنوان کرد.

وی با تاکید بر اینکه تبدیل یادداشت‌های روزانه حین سفر به سفرنامه کار دشواری است، گفت: توصیف‌های دقیق و انطباق رویدادهای سفرنامه با سفرنامه شمس آنقدر ماهرانه است که گاه خواننده قدرت تشخیص سفرنامه‌ خود فرد و شمس را از دست می‌دهد.

اقبالی، انتخاب دو فونت مجزا برای بیان خاطرات خود نویسنده و نقل قول‌ها را جالب دانست و یادآور شد: بهتر بود نویسنده بیشتر به زمان حال می‌پرداخت تا گذشته.

وی، نحوه روایت وقایع تاریخی، عدم بیان دقیق تاریخ در سفرنامه و ارجاع توضیحات عکس‌های کتاب به ضمیمه را از جمله ایرادهای وارد بر کتاب عنوان کرد.

رد پای پر رنگ عرفان در کتاب رکابزنان در پی شمس

حسن حیدرزاده نیز در جلسه نقد و بررسی کتاب رکابزنان در پی شمس اظهار کرد: من از یک طرف عاشق ناصر خسرو هستم و از طرفی موضوع رساله‌ام در مورد مولانا بود و باید اعتراف کنم این کتاب به نحو احسن توانسته است، در مخاطب نفوذ کند.

استاد رشته ادبیات فارسی اذعان کرد: علیرغم اینکه نویسنده، هیچ‌گونه رسالت و ادعای دینی ندارد، اما کتاب آنچنان رنگ و بوی عرفانی گرفته است که بهتر و بیشتر از کتاب‌هایی که در پی تبلیغ دین هستند، روحیه ایمانی خواننده را تقویت می‌کند.

وی با اشاره به مفهوم “توکل” در بسیاری از متون قدیمی و قسمتی از مثنوی معنوی افزود: روحیه توکل در تمام بخش‌های کتاب موج می‌زند. هم چنین بیان الطاف غیبی در این کتاب محسوس است، بدون اینکه نویسنده اشاره مستقیم به این امر داشته باشد.

حیدرزاده تاکید کرد: موضوعی که این کتاب را برجسته می‌کند، متن ساده، صمیمی و روان است. وقایع به صورت ملموس بیان شده‌اند و مخاطب  می‌تواند خود را با نویسنده یکی کند.

وی تصریح کرد: تعدادی از جزئیاتی که نویسنده مطرح کرده است، از جمله برداشتن حجاب زنان ایرانی بعد از عبور از مرز ایران شاید امروز برای ما عادی باشد، اما همین اشاره‌ها در آینده سندی تاریخی محسوب می‌شوند.

این استاد دانشگاه ادامه داد: قسمت‌هایی از کتاب که حال و هوای مولانا در آن جریان دارد  و از غزلیات مولانا استفاده شده، فوق العاده جذاب است، اما بخش‌هایی که رنگ و بوی سیاسی دارد،حالت تصنعی به خود گرفته است.

وی پیشنهاد داد تا مصائب نویسنده در چاپ در مقدمه کتاب ذکر شود، تا نسل آینده بدانند هنگامی که در مسیری قدم می‌گذارند، سختی‌ها پدید می‌آیند، اما نباید دست از تلاش برداشت و ناامید شد.

کم‌لطفی اداره کل ارشاد آذربایجان‌شرقی به رکابزنان در پی شمس

عبدالله باقری حمیدی با بیان اینکه کتاب رکابزنان در پی شمس تاکنون موفق به دریافت جایزه ادبی جلال آل احمد و جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی شده است، تاکید کرد: این کتاب با کتاب “الف لام خمینی” رقابت ‌می‌کرد و متاسفانه اداره کل ارشاد استان به آنچنان که باید و شاید به این کتاب توجه نداشت.

وی با تاکید بر اینکه مقدمه‌های نوشته شده برای این کتاب توسط دو تن از چهره‌های ادبی، ضعیف هستند، خواستار حذف مقدمه‌ها در چاپ‌‌های بعدی کتاب شد.

حمیدی با اشاره به اینکه سفرنامه‌نویسی در در حال حاضر در دنیا مرسوم است، گفت: امروزه سفرنامه‌ها در محدوده ادبیات پسا استعماری گنجانده شده‌اند و همین امر باعث شده تا این قالب ادبی طرفداران زیادی پیدا کند.

وی با اشاره به ظهور پدیده جهانی شدگی پس از حمله آمریکا به افغانستان و عراق اظهار کرد: اکنون جهان به دو بخش مرکز و حاشیه یا همان غرب و غیر غرب تبدیل شده است و بسیاری از غربی‌ها با هدف آشنایی با زندگی چند صد سال پیش غربی‌ها به سمت شرق می‌آیند، گرچه این امر توهین آمیز است ولی واقعیت دارد.

حمیدی ادامه داد: برخی‌ها بر این عقیده‌اند که نویسندگان غربی قصد دارند، نشان دهند که کشورهای حاشیه‌ای پس مانده هستند و به نوعی گذشته جوامع غربی محسوب می‌شوند.

وی در رابطه با سیر سفرنامه رکابزنان در پی شمس گفت: سفرنامه بعد از مدتی بار ایدئولوژیک به خود می‌گیرد.

حمیدی بیان کرد: در این کتاب شاهد دیالکتیک دو متن دست اول با رویدادهای جدید که حاصل تجربه خود نویسنده است و متون قدیمی و اقتباس از اشعار مولانا هستیم که به نظر من باعث آشفتگی متن شده است.

وی افزود: سفرنامه نگاه دگربار انسان به زبان خودش است، بدون قصد فریب توده‌ها.

در خاتمه این مراسم، حسن کرمی، نویسنده کتاب رکابزنان در پی شمس ضمن تائید انتقادات وارد بر کتاب از آمادگی برای چاپ سوم کتاب در یکی از انتشارات تهران و ترجمه کتاب به زبان ترکی استانبولی خبر داد.

وی تصریح کرد: مسائل و مشکلات مربوط به چاپ این کتاب هنوز تمام نشده است و نویسنده در عمل فرصتی برای فکر کردن به نوشتن کتاب‌های دیگر پیدا نمی‌کند.